Network, veri, yazılım ve donanım paylaşımıdır. Küçük bir ağ iki bilgisayardan oluşabileceği gibi, büyük bir ağ binlerce bilgisayar, fax -modem, cd-rom sürücü, printer ve bunun gibi ekipmanlardan oluşabilir. Network zaman ve para kazancı sağlar. Başarı için işletmenin sadece ofis içinde değil, tüm dünya ile haberleşmesi gerekir. Paylaşım söz konusu olduğundan donanım tüm personel tarafından kullanılabilir, her bir birey için extra printer, modem, disk ünitesi gerekmez. Internet erişimi de bir ağ üzerinde paylaştırılabilir
Network’la Amaçlananlar:
• Kaynak paylaşımı: Donanım, yazılım, veri paylaşımı.
• Yüksek Güvenilirlik: Önemli dosyaların birkaç makinada yedeklenmesi.
• Harcanacak Paradan Tasarruf: PC'lerin her geçen gün daha cazip hale gelen fiyat/performans oranı.
• Ölçeklenebilirlik: Daha fazla işlemci eklenerek sistem performansının artması.
• İletişim: Çalışanların kendi aralarında ve dünya ile kurdukları bir iletişim ortamı olması.
• Bilgi: Gazetelerden tartışma gruplarına, e-postadan elektronik ticarete, video - konferans, WWW, ftp (dosya transferi), eğlence gibi birçok ortama internet aracılığıyla ulaşılabilmesi ve bilgi toplanmasının sağlanmasıdır.
LAN ve WAN olmak üzere temel olarak iki tip ağ yapısı mevcuttur. Bunlardan, aynı yapı içindeki sınırlı bir alanda bir birine bağlanmış bilgisayarlardan oluşana Local Area Network (LAN), farklı bölgelerdeki bu yerel ağların birbirine bağlanması sonucu oluşan ağlara da Wide Area Network(WAN) ismini veriliyor. Ulaşım AŞ’nin network alt yapısını temel olarak LAN bağlantısı oluşturmaktadır.
LAN' larda temel amaç; aynı yapı içinde kullanılan bilgisayarların bazı donanımları paylaşmasını, ortak çalışma ortamını sağlayarak zamandan tasarruf edilmesi sayesinde bilginin hızlı bir şekilde okunması ve işlenmesini sağlamaktır.
Yerel Alan Ağları (LAN-Local Area Networks)
İlk ağ tipimiz yerel ağlar. Adından da anlaşılacağı üzere yerel ağlar genellikle tek bir kuruma ait ve dış dünyaya kapalı ağlardır. En uzak iki bilgisayar arasında birkaç kilometreden fazla mesafe olması beklenmez. Tipik kullanım alanları olarak ofisler, üniversite kampüsleri, fabrika gibi endüstriyel binalar sayılabilir. Bu tür ağlarda ortalama veri iletim hızı kablosuz ethernetler kullanıldığında 1-5 Mbit/s, UTP ethernetlerle 10-100 Mbit/s civarındadır. Daha yüksek hızlara genelde gerek duyulmasa da, fiber optik altyapı ile bir kaç yüz Mbit/s gibi hızlara erişmek mümkündür. Yerel ağlar için IEEE tarafından belirlenmiş 3 standart yapı mevcuttur: CSMA/CD (Carrier-Sense Multiple Access/Collision Detection), Token Ring ve Token Bus.
Geniş Alan Ağları (WAN-Wide Area Networks)
Veri iletişim ihtiyacı ülke sınırlarını aşmaya başladığında devreye girerler. İletişim, okyanusları aşan kablolar aracılığıyla sağlanabileceği gibi uydular da kullanılabilir. Özel bir takım cihazlar (yönlendirici -çoklayıcı vs) kullanılır. Değişik fiyat-performans seçenekleri mevcuttur. WAN (Wide Area Networks) genel adıyla anılırlar.
NETWORK ALT YAPISINI OLUŞTURAN BİLEŞENLER:
Server: Server, dosya depolamak ve bu dosyalara ağ üzerinden erişmek için kullanılan basit bir sistem olabileceği gibi, birçok hard-disk içeren, yedekleme üniteleri ve CD-rom sürücüleri olan karmaşık sistemler olabilir. Printer, fax makineleri, modemler, internet erişimi, vs. gibi kaynakların ağ üzerinde paylaşılmasına yardımcı olur. Server’a bağlanan bilgisayarlara terminal denir.
Hub: Hub’ın görevi kendisine ulaşan sinyalleri (veri) alıp yine kendisine bağlı olan ağ donanımına dağıtmaktır. Hub bu işlem sırasında bir tekrarlayıcı görevi görür ve sinyali güçlendirir.
Hub’lar star topoloji ağlarda merkezi bağlantı üniteleridir. Hub kendisine bağlanılan tüm terminallerin birbirleri ile iletişim kurmasını sağlar. Hub’a bağlanılan her donanımın kendi güç kaynağı olduğu gibi hub’ın da kendi güç kaynağı vardır. Hub üzerinde bulunan durum ışıkları ağ durumunu izlememizi ve arıza tespit işlemlerini kolaylaştırmayı sağlar. İkiden fazla hub birbirine bağlanabilir fakat bazı kısıtlamalar vardır.
Switch: Switch’ler daha karmaşık ve daha verimli hublardır. Portlar arasında doğrudan kanal oluşturma yeteneği vardır.
Büyük bir ağı segmentlere (parçalara) bölerek ağ performansını arttırabiliriz. Herhangi bir terminal’den gelen verinin tüm ağa dağıtılması yerine istenilen hedef terminale dağıtılmasını sağlamak daha iyidir. Switchler aynı zamanda ağ durumunu izler, veriyi gönderip, iletim işleminin yapılıp yapılmadığını test eder. Bu özelliğe “store and forward” (depola ve ilet) denir.
Patch Panel: Patch Paneller kullanılarak etiketleme yapılmakta ve böylece hangi makinelerin "switch" veya "hub"in hangi kısmına(port) bağlantısı olduğu kolaylıkla anlaşılmaktadır
Hub veya switch'deki her bağlantı noktasına "port" denir. Server'lar 100Mbit'lik portlara bağlıyken, client'lar 10 Mbit'lik portlara bağlıdır. Server'ların daha yüksek hızlarda bağlanması sistemin hızlı olmasını sağlamaktadır
Router: Router’lar ağ trafiğini filtre eder ve dosyanın doğru yere gönderilmesini sağlamak için değişik protokolleri birbirine bağlar. Bu filtreleme işleminden dolayı router, switch veya bridge’den daha yavaş çalışır.
Filtreleme işlemi: Verinin içeriği incelenir ve iletilmesi gerekmiyorsa iletilmez. Switch veya bridge de verinin içeriğine bakılmadan iletim işlemi yapılır.
Repeater: Repeater (tekrarlayıcı), ethernet ağ standartlarında merkezi bağlantı noktası ile terminal arasındaki mesafenin maksimum sınırının aşması durumunda kullanılır. Sinyali alıp, güçlendirip, gönderme özelliğine sahiplerdir. Hub veya switchler de birer repeater görevi görür.
Bridge: Bridge’ler bağımsız ağları birbirine bağlamak için kullanılır. 10 Mbps ve 100 Mbps ağları birbirine bağlayabilir. Ruter’ dan farkı filtreleme işlemi yapmamasıdır.
Mbps: Saniyede 10 milyon bit (Millions of bits per second) veri aktarma hızını ifade etmektedir.
Veri Transfer Hızı: Bir ağın iletim kapasitesini ölçmek için geliştirilmiş matematiksel bir modeldir. Birim olarak "bps" (bit per second - birim zamanda iletilen bit sayısı) kullanılır. Yerel ağların iletim hızları geçen yıllara kadar 1-100 Mbps(Megabit per second) arasında değişirken, artık gigabit teknolojiler sayesinde 1000 Mbps ve üstü hızlar kullanılmaya başlanmıştır
Terminal: Bir network donanımı (hub veya switch gibi) ile haberleşebilen, bilgisayar, yazıcı, fax makinesi, vb…
Kablolama Yapısı: Ağ kablolaması, terminaller arasındaki fiziksel hattır. Ethernet standartlarında üç tip kablolama bulunuyor: dolanmış çift tel (UTP), thin (ince) Ethernet (koaksiyel) ve fast Ethernet.
RJ–45 Konektörler: 10 BASET ve 100BASETX kablolar RJ-45 konnektörleri ile sonlandırılır. Hub veya Switch üzerindeki porta takılarak güvenilir bir bağlantı sağlar.
Korumasız sarılmış çift tel (UTP): Kategori 3 (10Base-T, 10 Mbps ağlar için) ve Kategori 5 (100Base-TX 100 Mbps Fast Ethernet Ağlar için) kablolama ile kullanılabilir. İnce, esnek ve RJ-45 konnektörleri ile kurulumu ve kullanımı basittir. En önemli iki avantajı ve ekonomik olması ve star yapı ağlarda kurulum kolaylığıdır. Diğer bir avantajı arıza tespitinin kolaylığı ve hub ile bir node arasındaki bağlantının gitmesi durumunda sadece o node’un ağ özelliklerinden yararlanamassa, bu durumun tüm ağı etkilememesidir. Eğer bu bağlantı kopukluğu iki hub arasında olursa, hub’lar birbirinden bağımsız olarak çalışmaya devam edebilir. Fakat bu 2 workgroup arasında iletişim kesilmiş olur. Ağınızı genişletmek istediğinizde, “crossover” kablolama ile hub veya switch’inizi diğer hub veya switch’lere bağlamak mümkün olduğundan ağın büyümesi oldukça kolay olacaktır.
RJ-45 Düz Portlar: Bunlar Hub ve Switch’lerde bulunan standart portlardır. Hub (veya switch) ile node arasında bağlantı bu portlardan sağlanır.
RJ-45 Crossover Portları: Ağ bağlantılarında merkezi bağlantı noktasından buna bağlı olan ekipmanlar arasında düz kablo kullanılır. Fakat ağ genişlemesi durumunda iki hub’ı birbirine bağlayacağımız durumlarda crossover bağlantı kullanmamız gerekir. Bazı hub veya switch’lerde “crossover” bağlantı gerektirmeyecek extra port bulunur.
Fiber Optik Kablo: Fiber optik, ağ kablolama teknolojilerinde gelinen en ileri aşamadır. Çok büyük miktardaki bilgiyi yüksek hızlarda taşımada kullanılır. Tek bir fiber optik kablo üzerinden bilgisayar verilerini, ses, görüntü ve telefon konuşmalarını iletmek mümkündür. Fiber optik kablolar dışarıdan gelen elektriksel etkilere karşı çok toleranslıdırlar. Koaksiyel kabloda olduğu gibi fiber optik kabloda da PVC veya teflon bir dış koruma vardır. Bu korumanın hemen altında kabloyu güçlendirmek için “kevlar” tipinde fiber kullanılır. Bunun içinde de merkezi koruyan plastik bir kaplama mevcuttur. Kablonun merkezindeyse cam ve plastik fiber yapısında silindirik bir madde bulunur. Bilgiler bu yapının içinden ışık huzmeleri halinde iletilir.
586-A’ya göre bağlama
1-Yeşil-Beyaz
2-Yeşil
3-Turuncu-Beyaz
4-Mavi
5-Mavi-Beyaz
6-Turuncu
7-Kahverengi-Beyaz
8-Kahverengi
586-B’ye göre bağlama
1-Turuncu-Beyaz
2-Turuncu
3-Yeşil-Beyaz
4-Mavi
5-Mavi-Beyaz
6-Yeşil
7-Kahverengi-Beyaz
8-Kahverengi
Crossover bağlantı için 568A, düz (standart) bağlantı için 568B kullanılır. Anlaşılacağı üzere iki bilgisayar arasında bağlantı yapmak istersek bunu cross bağlantı ile eğer bir switch yardımı ile bağlantı yapmak istersek düz kablo ile yapmalıyız. Bununla birlikte, bilgisayarın direkt olarak hub’a veya switch’e bağlanmadığı ortamlarda bilgisayar ile duvar prizi arasındaki kabloları, duvar prizinden patch panellere giden kablolor ve patch panellerden switch’e giden kablolar hep düz kablolardır. Diğer yandan eğer iki hub’ı birbirine bağlamak istersek yine cross bağlantı gerçekleştirmemiz gerekir.
Bu kablolarda oluşan problemlerin çözümü genelde hep aynıdır;
• RJ–45 pinlerinden biri veya daha fazlası tellere temas etmiyordur veya RJ-45‘ler sokete tam olarak oturmamıştır.
• Kablo içindeki tellerde kırılma veya kablonun geçtiği yollarda kabloya etki eden magnetik etki olabilir.
• Crossover bağlantıda bir uç 568A ise diğer uç 568B standardında olabilir.
TCP/IP: TCP/IP aslında tek bir protokol olmayıp TCP ve IP protokollerini içeren bir protokoller kümesidir. Her katman değişik görevlere sahip olup altındaki ve üstündeki katmanlar ile gerekli bilgi alışverişini sağlamakla yükümlüdür. HyperText Transfer Protocol (HTTP) ile WEB sayfalarına erişim, File Transfer Protocol (FTP) ile dosya transferi işlemleri, Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) ile mesaj gönderme ve alma işlemleri, Terminal Emulation (TELNET) ile network sunucularına uzaktan erişim ve networke giriş işlemleri gerçekleştirilir.
Eğer gönderilecek mesaj bir kerede gönderilemeyecek kadar büyük ise örneğin uzunca bir e-posta gönderiliyorsa (SMPT) TCP onu uygun boydaki segment’lere (TCP katmanlarının iletişim için kullandıkları birim bilgi miktarı) böler ve bu segment’lerin karşı tarafa, doğru sırada, hatasız olarak ulaşmalarını sağlar. Internet üzerindeki tek servis e-posta olmadığı için ve veri’lerin karşı tarafa hatasız ulaştırılmasını sağlayan iletişim yöntemine tüm diğer servisler de ihtiyaç duyduğu için TCP ayrı bir katman olarak çalışmakta ve tüm diğer servisler onun üzerinde yer almaktadır. Böylece yeni bir takım uygulamalar da daha kolay geliştirilebilmektedir. Üst seviye uygulama protokollerinin TCP katmanını çağırmalarına benzer şekilde TCP de IP katmanını çağırmaktadır.
IP: TCP/IP paketleri içerisinde paket dağıtımını sağlayan temel protokoldür. Bir başka deyişle dağıtımın sağlanması için “en fazla çaba” gösteren protokoldür. Paket başlığının bütünlüğünü garantilemem için bu paketin bir parçası olarak bir sağlama toplamı sunar ancak verinin kendisinin bütünlüğünü garantilemez. Gönderilen paketin kaybedilmesi, yerine ulaşmaması, bekleme durumuna düşmesi ve tekrarlanması gibi hata durumlarını kontrol etmez. Bu işlemi daha yüksek bir katman TCP protokolü yapar.
IP başlığında bulunan anahtar alanlar: Kaynak IP adres, Gidilecek IP adres, Tanımlama, Protokol (taşıdığı diğer protokol bilgileri), kontrol değeri (cheksum) ve Yaşama zamanı (network içerisinde paket gönderilmesi-alınması zamanı). Network içinde gönderilen paketler çok büyük olduğundan önce orginal IP paketi küçük parçalara bölünerek dağıtımı yapılır ve ulaşacağı adrese geldiğinde bu parçacıklar toplanarak tekrar bir bütün haline getirilir.
Proxy Sunucusu: Proxy servisi, Internet üzerindeki yerel bir ağ (ya da Internet’ e bağlı bir bilgisayar) ile dış dünya arasındaki ilişkiyi sağlayan bir yardımcı geçiş (gateway) sistemidir. İki amaç için kullanılabilirler: Bir proxy servisi (sunucusu), sizin adınıza sizden aldığı bilgi alma isteklerini yürütür ve sonucu yine size iletir. Ancak, aynı anda, bu bilgilerin bir kopyası da (cache),bu proxy sunucusu üzerinde tutulur ve bir dahaki erişimde kullanıcının istediği bilgiler doğrudan ilgili siteden değil de, proxy servisinden gelir; dolayısıyla, iletişim daha hızlı olur. Internet’ e erişim için mutlaka bir proxy servisine ihtiyaç yoktur, ancak; size en yakın bir servis noktasındaki proxy servisini kullanmanız, Internet erişiminizi bir hayli hızlandıracaktır. Firewall güvenlik sistemlerinin kullanıldığı yerlerde, kullanıcıları çıkışları tek bir makine üzerinden olabilir. Bu durumda proxy servis makinesi sadece bir aracı olarak çalışır. Proxy servisi kullanmanın avantajı çoktur. Herhangi bir siteden istediğiniz bir bilgi (web sayfası, ftp dökümanı vb..) eğer kullandığınız proxy servisinde henüz depolanmamışsa, bu bilginin olduğu siteden alınır ve size iletilir. Ancak, daha sonra başka bir kullanıcı (ya da siz) aynı dokümanı/bilgiyi istediğinizde, ilgili doküman/bilgi proxy servisinde depolandığı (cache) için, doğrudan oradan size iletilir ve erişiminiz de çok daha hızlı olur. Proxy servisleri, uluslararası Internet bağlantılarındaki yoğunluğu azaltmak, erişimleri hızlandırmak ve ağı daha etkin kullanmak için çok yararlı araçlardır.
0 yorum:
Yorum Gönder